|
Thủy ngân (Hg) là một hóa chất có đặc tính bền vững trong môi trường nhân sinh và có khả năng tích tụ sinh học gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đáng kể đến sức khỏe con người và môi trường. Hiện nay, tại Việt Nam, thủy ngân đang có trong nhiều quy trình và sản phẩm công nghiệp (khai thác vàng thủ công, thiết bị chiếu sáng, đốt than tại nhà máy xi măng, nhiệt điện, phân bón…), y tế (hỗ hống nha khoa, nhiệt kế…) nhưng vẫn chưa được quản lý một cách đầy đủ và chặt chẽ.
Nhận thức được mối quan ngại nêu trên, Chương trình Môi trường Liên hợp quốc đã có Quyết định số 25/5 ngày 20/2/2009 nhằm cho ra đời một công cụ quản lý toàn cầu về thủy ngân – Công ước Minamata về Thủy ngân. Với trách nhiệm quản lý nhà nước về hoạt động hóa chất (theo Luật Hóa chất năm 2007) và là Cơ quan đầu mối quốc gia thực hiện tiếp cận chiến lược quản lý hóa chất quốc tế (Strategic Approach to International Chemicals Management – SAICM), Bộ Công Thương đã có đại diện tham dự các phiên họp của Ủy ban đàm phán liên chính phủ về Công ước thủy ngân từ năm 2010 đến nay. Tiến sỹ Lưu Hoàng Ngọc, Phó Cục trưởng Cục Hóa chất, thành viên của Việt Nam tại Ủy ban đàm phán liên chính phủ cho biết trong các cuộc họp, Việt Nam đã đóng góp nhiều ý kiến xây dựng dự thảo Công ước, đặc biệt liên quan đến quyền lợi và trách nhiệm của Thành viên là các quốc gia đang phát triển.
Sau nhiều bước chuẩn bị và được sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 1811/QĐ-TTg ngày 04/10/2013, Thứ trưởng Bộ Công Thương Lê Dương Quang dẫn đầu Đoàn đại biểu Việt Nam tham dự Hội nghị đại diện quốc gia tại Nhật Bản vào tháng 10/2013 và thay mặt Chính phủ nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam ký Công ước Minamata về Thủy ngân. Tại Hội nghị, đã có sự tham gia của hơn 800 đại biểu, bao gồm Thủ tướng, Bộ trưởng, đại diện quốc gia … đến từ 140 nước, vùng lãnh thổ, các tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ, các công ty, các hãng thông tấn báo chí.
Trong bài phát biểu của mình trước Hội nghị sau Lễ ký kết, Thứ trưởng Lê Dương Quang đã nêu rõ Việt Nam cam kết thực hiện một cách nghiêm túc, đầy đủ các nghĩa vụ của Quốc gia thành viên, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hợp tác, hỗ trợ, chia sẻ về kỹ thuật, công nghệ, kinh nghiệm và tài chính giữa các Quốc gia thành viên để đạt được mục tiêu của Công ước, vì một thế giới an toàn, hạn chế tối đa ảnh hưởng tiêu cực của thủy ngân đối với sức khỏe con người và môi trường.
Nội dung chính của Công ước Minamate về Thủy ngân là đưa ra quy định kiểm soát các hoạt động liên quan đến sản xuất, xuất nhập khẩu, kinh doanh, phân phối, vận chuyển, sử dụng, lưu trữ và thải bỏ thủy ngân nhằm mục tiêu bảo vệ sức khỏe con người và môi trường do phát thải nhân sinh của thủy ngân và các hợp chất thủy ngân. Các quốc gia thành viên sau khi ký kết sẽ có lộ trình đến giai đoạn năm 2020- 2025 để thực thi các quy định của Công ước.
Đánh giá về sự kiện này, Tiến sĩ Phùng Hà, Cục trưởng Cục Hóa chất nhận định: việc tham gia Công ước của Việt Nam lần này không chỉ góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế mà còn mang lại nhiều lợi ích như: Thúc đẩy việc hoàn thiện hệ thống luật pháp quốc gia về quản lý thủy ngân với mục đích đảm bảo sức khỏe con người và môi trường trước những tác hại của thủy ngân cùng các hợp chất của thủy ngân. Điều này sẽ góp phần kiểm soát thủy ngân có tổ chức, tránh việc buôn bán, nhập lậu và sử dụng thủy ngân thiếu quản lý tại Việt Nam. Ngoài ra, việc tham gia Công ước cũng tạo điều kiện để Việt Nam học hỏi kinh nghiệm về quản lý thủy ngân và tham gia hợp tác với các nước có nền công nghiệp hóa chất phát triển trong việc nghiên cứu phát triển các sản phẩm không có thủy ngân, các biện pháp công nghệ tối ưu để giảm phát thải thủy ngân.
Nguồn: Bộ Công Thương
|